મને HAL પર વિશ્ર્વાસ નથી, વાયુસેનાના વડા એ.પી. સિંહના નિવેદને વિવાદ ભડકાવ્યો

ભારતીય વાયુસેનાના વડા એર ચીફ માર્શલ એપી સિંહે કહ્યું છે કે સંરક્ષણ ક્ષેત્રના PSU હિન્દુસ્તાન એરોનોટિક્સ લિમિટેડ (HAL)માં તેમનો વિશ્વાસ સતત ઘટી રહ્યો છે. આનું કારણ એ છે કે કંપની તેજસની ડિલિવરી અને અપગ્રેડ કરવામાં વિલંબ ઘટાડવામાં સફળ નથી થઈ રહી.

સિંઘે સોમવારે બેંગલુરુમાં એરો ઇન્ડિયા 2025 ના લોન્ચ સાથે એક સાથે એક વીડિયો શૂટમાં કહ્યું. આપણે વધુ કન્વિન્સિંગ કરવું પડશે. અત્યારે મને HAL પર ભરોસો નથી, જે ઘણું ખોટું છે. હું તમને (એચએએલ)ને કહી શકું છું કે અમારી જરૂૂરિયાતો અને ચિંતાઓ શું છે.

જોકે આ પહેલીવાર નથી જ્યારે વાયુસેનાના વડાએ સમયમર્યાદાનું પાલન ન કરવા બદલ HALની ટીકા કરી હોય, પરંતુ સંરક્ષણ PSUની કાર્યક્ષમતા પર સવાલ ઉઠાવતી તેમની ટિપ્પણીઓએ વિવાદને વેગ આપ્યો છે. HALએ વિલંબ માટે 1998ના પરમાણુ પરીક્ષણો બાદ ભારત પર લાદવામાં આવેલા પ્રતિબંધોને જવાબદાર ગણાવ્યા છે. સીએમડી ડીકે સુનિલે જણાવ્યું હતું કે પીએસયુ 1984માં શરૂૂ થયેલા પ્રોજેક્ટની સમયમર્યાદા પૂરી કરશે અને તેનાથી વધારાના ઓર્ડરની અપેક્ષા છે. અગાઉના વાયુસેનાના વડાઓએ પણ HALની ટીકા કરી છે.

HALએ મંગળવારે જણાવ્યું હતું કે તે માર્ચના અંત સુધીમાં ઓછામાં ઓછા 11 તેજસ-MK1A એરક્રાફ્ટ એરફોર્સને પહોંચાડવાનો વિશ્વાસ ધરાવે છે. આ 83 એરક્રાફ્ટના કોન્ટ્રાક્ટનો એક ભાગ છે. પ્રોજેક્ટ સાથે સંકળાયેલા કેટલાય લોકોએ સંકેત આપ્યો છે કે HAL આ એરક્રાફ્ટને એરોનોટિકલ ડેવલપમેન્ટ એજન્સીનું બાળક માને છે. તર્ક એ છે કે એચએએલ 2000 પછીના એરક્રાફ્ટને 2017-2017 સુધીમાં વિકસિત કરે છે. મેક-ઈન-ઈન્ડિયા માટેના દબાણ બાદ જ કામ શરૂૂ કરવામાં આવ્યું હતું.

એચએએલના નેતૃત્વએ એરફોર્સ ચીફની વારંવારની ટીકાને કેવી રીતે જોવી. તેના પર કહ્યું કે મારે તેને સંદર્ભમાં રાખવું પડશે. તમે જાણો છો કે 1998 માં અમારા પરમાણુ પરીક્ષણો પછી અમને (ભારત) પ્રતિબંધોનો સામનો કરવો પડ્યો હતો, તેથી અમારે શરૂૂઆતથી વસ્તુઓ બનાવવી પડી હતી. તેમાં ઘણું કામ થઈ ગયું છે. વિલંબ માત્ર આળસને કારણે થતો નથી.

તેમણે કહ્યું કે ટેકનિકલ સમસ્યાઓ ઉકેલાઈ ગઈ છે. સીએમડીએ કહ્યું કે એરફોર્સ ચીફની ચિંતા સમજી શકાય તેવી છે કારણ કે તેમની સ્ક્વોડ્રનની તાકાત ઘટી રહી છે. અમે વચન આપ્યું છે કે અમે આ તમામ સ્ટ્રક્ચર તૈયાર કરીશું. અને અમે વિવિધ સ્તરે ઘણી બેઠકો દરમિયાન આ વાત વ્યક્ત કરી છે.

તેમણે કહ્યું કે HAL અમેરિકન ફર્મ GEપર GE414 એન્જિન માટે 80% ટેક્નોલોજી ટ્રાન્સફર ડીલ પર વિચાર કરવા દબાણ કરી રહી છે. આ તેજસ અને સંભવત: ભારતના પાંચમી પેઢીના એરક્રાફ્ટ AMCAના અદ્યતન પ્રકારોને પાવર આપશે. આ અંગે કામગીરી કરવામાં આવી રહી છે.

સુનિલે કહ્યું કે HALએ તેની ઓર્ડર બુકમાં નોંધપાત્ર વૃદ્ધિ જોઈ છે. ડિસેમ્બર 2024 સુધીમાં તેની કિંમત રૂૂ. 1.3 લાખ કરોડથી વધુ છે, ગયા વર્ષે ઘણા મોટા કરારો પર હસ્તાક્ષર કરવામાં આવ્યા હતા. આમાં ભારતીય વાયુસેના માટે 12 જી-30MKI એરક્રાફ્ટ, 240 AL31FP એન્જિન અને વિવિધ સંરક્ષણ દળો માટે કેટલાક હેલિકોપ્ટરનો ઓર્ડર સામેલ છે.