કેનેડાના બેવડા વલણનો પર્દાફાશ કરવો જરૂરી

તાજેતરમાં કેનેડાના બ્રેમ્પટન શહેરમાં કેટલાક ખાલિસ્તાની સમર્થકોએ એક હિન્દુ મંદિરમાં ભક્તો પર હુમલો કર્યો હતો. વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીએ આ ઘટનાની કડક શબ્દોમાં નિંદા કરી છે. તેમણે કાઉન્સેલર સ્ટાફ દ્વારા આ ઘટનાના પીડિતોને મદદ કરવાના કામમાં અડચણ ઉભી કરવાના પ્રયાસોની પણ ટીકા કરી હતી. વડાપ્રધાન મોદીએ યોગ્ય રીતે ભાર મૂક્યો હતો કે રાજદ્વારીઓ અને કોન્સ્યુલર સ્ટાફની સુરક્ષા સુનિશ્ચિત કરવાની કેનેડાની જવાબદારી છે. કેનેડા અભિવ્યક્તિના અધિકારની આડમાં આવી બાબતોને ટાળી રહ્યું છે. કેનેડાના વડાપ્રધાન અને અન્ય નેતાઓ દ્વારા બ્રેમ્પટન હિંસાની નિંદા કરવામાં આવી હોવા છતાં, તે એક ઔપચારિકતા અને ઔપચારિકતા કરતાં વધુ છે, કારણ કે ખાલિસ્તાન સમર્થકો સામે કોઈ કડક પગલાં લેવામાં આવે તેવી કોઈ દૂરની શક્યતા નથી.

ભારત-કેનેડા સંબંધો હાલમાં ખૂબ જ નાજુક તબક્કામાંથી પસાર થઈ રહ્યા છે અને સમયાંતરે બંને દેશો વચ્ચે સંઘર્ષના નવા મોરચા ખુલી રહ્યા છે. થોડા દિવસો પહેલા કેનેડાના ડેપ્યુટી ફોરેન મિનિસ્ટર ડેવિડ મોરિસને કેનેડામાં લોકોને નિશાન બનાવવા પાછળ ભારતીય એજન્ટો અને ગૃહમંત્રી અમિત શાહનું નામ લઈને ખળભળાટ મચાવ્યો હતો. ભારતીય વિદેશ મંત્રાલયના પ્રવક્તાએ આ આરોપોને વાહિયાત અને પાયાવિહોણા ગણાવ્યા છે. કેનેડા સામે કેટલાક કડક પગલાં પણ લેવા પડશે. જો આનાથી ભારતીયો માટે કેટલીક મુશ્કેલીઓ ઊભી થાય તો પણ તેનાથી દેશને વેપાર અને વાણિજ્યના મોરચે કેટલાક પૈસા ખર્ચવા પડી શકે છે. ભારતમાં સદીઓથી એવી પરંપરા રહી છે કે સન્માનની રક્ષા સર્વોપરી છે. કેનેડાનો દાવો છે કે તેણે નિજ્જર હત્યાકાંડથી લઈને રાજદ્વારીઓની શંકાસ્પદ ગતિવિધિઓ સુધીના પુરાવા ભારતને આપ્યા છે.

સાથે જ ભારત આ વાતને નકારી રહ્યું છે. કેનેડાએ નિજ્જર હત્યા કેસમાં ચાર ભારતીય નાગરિકોની અટકાયત કરી છે, પરંતુ તેણે કોર્ટમાં તેમની વિરુદ્ધ પુરાવા રજૂ કરવા પડશે. ભારતીય પક્ષ દ્વારા પ્રાપ્ત માહિતી સમયાંતરે જાહેર થઈ શકે છે. ભારતીય સત્તાવાળાઓએ આ અંગે વિચારવું જોઈએ. આનાથી કેનેડિયન આરોપોને નકારી કાઢવામાં મદદ મળશે. ભારતે કેનેડા પર તેના રાજદ્વારીઓની વાતચીત સાંભળવા અને વીડિયો રેકોર્ડિંગના મામલે વિયેના ક્ધવેન્શનનું ઉલ્લંઘન કરવાનો આરોપ પણ લગાવ્યો છે. આવી પરિસ્થિતિઓમાં મુત્સદ્દીગીરીની આવશ્યકતા એ છે કે ભારત તેના તમામ વિકલ્પોનો ઉપયોગ કરે અને સમગ્ર વિશ્વને, ખાસ કરીને ગ્લોબલ સાઉથના તે દેશોને બતાવે કે તે એક જવાબદાર દેશ છે અને તેની સામે કેનેડાના આક્ષેપો તદ્દન ખોટા અને ભ્રામક છે. બ્રેમ્પટન હિંસા કેનેડાના બેવડા ધોરણોના ઉદાહરણ તરીકે સેવા આપવી જોઈએ.

ઘણા મુદ્દાઓ પર કેનેડાનું વલણ દંભથી ભરેલું છે. ઉદાહરણ તરીકે, 1985ના કનિષ્ક વિમાન દુર્ઘટના પ્રત્યે તેમનો અભિગમ વંશીય હતો. એ પણ જોવું જોઈએ કે કેનેડામાં અભિવ્યક્તિની સ્વતંત્રતાના અધિકારની આડમાં, અન્ય દેશોની પ્રાદેશિક અખંડિતતા અને સાર્વભૌમત્વ સામે પડકારો ઊભી કરવાનો અવકાશ ન હોઈ શકે. જો જરૂૂરી હોય તો ભારતે રાજદ્વારી અભિયાન દ્વારા આ તમામ પાસાઓને વૈશ્વિક સમુદાય સમક્ષ મુકવા જોઈએ. કેનેડાના આક્ષેપોથી ઉદભવતા રાજદ્વારી પડકારોને ભારત અવગણી શકે નહીં અને તે સ્પષ્ટ છે કે બ્રેમ્પટન હિંસા બાદ પણ ભારત પ્રત્યે ટ્રુડોનું વલણ બદલાવાનું નથી. તેથી ભારતે રેટરિકથી આગળ વધીને મજબૂત કાર્યવાહી તરફ આગળ વધવું જોઈએ. બ્રેમ્પટન હિંસાને કેનેડાના તમામ પક્ષો દ્વારા સર્વસંમતિથી વખોડી કાઢવામાં આવી હોવા છતાં, ટ્રુડોના આક્ષેપો તમામ પક્ષોને એક કરી શકે છે, કારણ કે આ દ્વારા તેઓ કેનેડિયન નાગરિકોને સાબિત કરવાનો પ્રયાસ કરી રહ્યા છે કે તેમના જ દેશમાં કથિત પ્રવૃત્તિઓથી ખતરો ઉભો થયો છે .